ارتباط موثروالدین با نوجوان یکی از مهم ترین دغدغه های پدر و مادری ست که

فرزند نوجوان دارند و نمی توانند با فرزند شان به خوبی کنار بیایند.

حقیقت این است که پدر و مادر فکر می کنند

چقدر فرزندشان گستاخ و مغرور شده و چه قدر پرتوقع  با ما برخورد می کند.

اما غافل از اینکه در این سنین حساس نوجوان مانند دوران بچگی ونو نهالی اش با پدر و مادر برخورد نمی کند .

او متفاوت رفتار می کند.چون بزرگتر شده است

و احساسات متفاوتی را تجربه می کند.

اوبیش از هرزمان دیگری به توجه والدین از طریق یک رابطه خوب و دوستانه نیاز دارد

رابطه ای که در آن تهدید ،تنبیه،سرزنش ، توهین و دیگررفتارهای مخرب نمی گویم اصلا که امکانش خیلی کم است ، حداقل خیلی کم استفاده شود.

نیاز نوجوان به رابطه ای دوستانه

فرزندان بیش از پیشرفت در مدرسه و درس و نمره

وفراسوی مهارت آموزی و یادگیری موسیقی و رشته های فنی و ورزشی و المپیاد و ….نیازمند داشتن رابطه ای خوب، صمیمی و رضایتبخش با شما هستند.

اگرتوانستید این رابطه راایجاد کنیدبا خیال آسوده بدانید که فرزندتان خودش راه موفقیت و بهروزی را پیدا خواهد کرد.

 

و خبر بد اینکه:

اگراین پیوند و رابطه بین شما و فرزند نوجوانتان وجود نداشته باشد و یا به عبارتی ارتباط موثر والدین با نوجوان کمرنگ باشد،

امکان اینکه نوجوان به سمت مشکلات و اختلالات روانی و بزهکاری کشیده شود بسیارزیاد است.

چه زمانی کنترل اوضاع را به دست می گیرید

اینکه نمی توانید با فرزند نوجوانتان به خوبی کنار بیایید نتیجه روشی است که هردوی شما در برخورد با یکدیگر پیش گرفته اید.

واقعیت این است که هرچقدر هم برای کنترل رفتار فرزندتان تلاش کنید فقط زمانی که بااو  هستید می توانید مقداری بررفتارش کنترل داشته باشید.

هیچ تضمینی وجود ندارد که زمانی که در کنار ش نیستید آیا مطابق میل شما رفتار می کند یا نه؟؟

آیا می توانید همیشه مانند دوران کودکی و نونهالی درکنارش بمانید و کنترلش کنید؟

حواستان به درس خواندنش باشد

به غذاخوردن

به لباس پوشیدن

با چه کسانی حرف می زند و در تماس است

و…..

 بهترین کاری که می توانید انجام بدهید کنترل رفتار خودتان است.

تنها زمانی می توانید بر اوضاع زندگی او کنترل واقعی داشته باشید که دست از کنترل کردن بردارید.براساس تئوری انتخاب ما تنها می توانیم بررفتارهای خودمان کنترل داشته باشیم و می توانیم تنها خودمان را تغییردهیم

پس فرزندپروری چه می شود؟

شاید این پرسش در ذهن شما مطرح شودکه نقش تربیت در این بین چگونه است؟

یعنی اینکه مگر میتوان بدون کنترل کردن بچه ها آن ها را تربیت نمود و راه و رسم زندگی را به آن ها آموخت؟

حقیقت این است که اگر تعلیم و تربیت نیز با خشونت و سرزنش و تهدید همراه باشد نتیجه ای متفاوت خواهدداشت.

 

 پدر ومادر و زندگی آن ها خود بزرگترین تعلیم و تربیت برای فرزندان است.

اگر پدر و مادر الگوی مناسبی باشند خود به خود فرزندان از این  الگوهای در دسترسی که هرروز با آن ها در تماسند الگو خواهند گرفت.

مادری گله می کرد که نمیدونم چرا پسرم مطالعه نمی کنه و کتاب نمی خونه!!

هرچی میگم کتاب بخون فایده ای نداره

سوال؟؟؟

آیا آن پدر و مادر خودشان سراغ کتاب می روند؟

آیا اهل مطالعه هستند

آیا آن پسر در خانه شان کتابخانه ای دیده که کتاب های جدیدی در آن به روز می شود؟

تا آنجا که من می شناختم خیر

پس چطور توقع کتاب خوان شدن فرزندی را دارند که الگوی کتابخوانی نداشته؟؟؟؟

 

رفتارهای قطع کننده ارتباط

زمانی که از دست فرزند نوجوانتان ناراحت هستید

دست به رفتارهایی می زنید که گلسر در کتاب تئوری انتخاب آن را “هفت رفتار مخرب” می نامد

 

سرزنش کردن

تنبیه کردن

غرغر کردن

توهین کردن

انتقادکردن

و….

از رفتارهای مخربی هستند که به ارتباط موثر والدین با نوجوان صدمه جدی واردخواهد کرد

تاثیرکنترل گری برارتباط موثر والدین بانوجوان

یکی از متداول ترین رفتارهایی که همه انسان ها دررفتار با یکدیگر برمی گزینند کنترل یکدیگراست.

همسران در زندگی زناشویی سعی می کنند یکدیگررا کنترل کنند

زن سعی در کنترل شوهر و مرد در تلاش برای کنترل زنش می باشد

و یکی از مهمترین دلایل صدمه دیدن روابط بین افراد همین کنترل گری ست

در رفتار والدین با فرزندان این کنترل گری بسیاردیده می شود و چون پدر و مادر در مقایسه با فرزند دارای قدرت زیادی هستند خیلی از اوقات با کنترل فرزندان این قدرت نمایی بیشتر نمایان کمی شود.

کجابودی

چرارفتی

چرا غذات و نخوردی؟

چرااینطوری لباس پوشیدی؟

چرا درست و نخوندی؟

چرااینجوری درس میخونی؟

و….

وبسیاری چراهای دیگر که پدر و مادر با زیرنظر گرفتن بچه ها با آن ها درگیرند.

وبا این بکن نکن های مداوم نه تنها حس خوبی به نوجوان نمی دهند

بلکه اعتماد فرزند از آن ها کم کم سلب شده و احساس صمیمیت فرزند با پدر و مادر کمرنگ خواهد شد

راهکارهایی برای ارتباط موثر والدین با نوجوان

برای اینکه والدین بتوانند اعتماد فرزند نوجوان را بیشتر جلب کنند باید به چند نکته طلایی در این رابطه توجه نمایند

۱- انعطاف پذیری پدرومادر

در برخورد با موانع و مشکلات است که والدین با فرزندشان دچار چالش می شوند

بنابراین در این گونه شرایط باید سعی کنند کمی انعطاف پذیری بیشتری داشته باشند

شرایط و سن نوجوان راهم کمی در نظر بگیرند و بسیاری از رفتارها را لازمه این سن و سال بدانند

۲-پدرومادر همیشه لازم نیست از قدرت خود استفاده کنند

چون برخورد با بچه ها و قدرت نمایی  بخاطر پدر و مادر بودن رابطه آن ها را با والدین خراب می کند

در حالی که تنها چیزی که می تواند به ارتباط موثر والدین با نوجوان کمک کند

ارتباط ،ارتباط و ارتباط است

اگر والدین بتوانند ارتباط بین خود و فرزند نوجوان را به خوبی حفظ کنند در تربیت یک فرزند سالم و موفق  کاملا پیروز خواهندشد.

 

مسئولیت پذیری  یا مسئولیت گریزی؟کدام یک را برای خود و فرزندانمان می خواهیم؟

آموختن یا رهاکردن؟

آموزش مسئولیت پذیری از مهم ترین وظایف انسان است.

در دیگر موجودات این وظیفه توسط غریزه انجام می شود

اما  انسان بجای غریزه از ظرفیت هوش و شناخت برخوردار است

و با هوش و تفکر خود می تواند مسئولیت پذیری را بیاموزد.

پدر و مادری که احساس مسئولیت می کنند با فرزند خود رابطه عاطفی لازم را بوجود می آورند.

و با ترکیب عشق و انضباط در س مسئولیت پذیری رابه او می آموزند.

کودکان مسئولیت پذیر

کودکان دوست دارند مسئولیت پذیرشوند

اما آن ها انضباط و راههای درست رفتارکردن را نمی پذیرند

تا اینکه احساس کنند والدین به اندازه کافی به آن ها علاقمند بوده

و رابطه عاطفی بسیار قوی با والدین خود داشته باشند

.این رابطه بوجود نمی آید مگر اینکه والدین دست  از کنترل گری بردارند و زبان ساده با بچه ها بکن نکن نداشته باشند.

 

کنترل بیرونی از نگاه تئوری انتخاب

کنترل بیرونی و کنترل درونی موضوعی ست که

به شدت توسط ویلیام گلسر مورد بحث قرار گرفته و گلسر به شدت در مبحث تئوری انتخاب و واقعیت درمانی به آن پرداخته است.

یکی از مهم ترین راههای پیاده کردن اصول واقعیت درمانی کنار گذاشتن کنترل بیرونی است

که  به زبانی دیگرهمان

امرونهی کردن،کنترل گری،انتقاد و سرزنش کردن،توهین و تهدید کردن و …تمام رفتارهایی ست که حق انتخاب رااز شخص گرفته و اورا وادار به انجام کاری می کند

که به او تحمیل شده است.

شخصی که تحت کنترل بیرونی قرار می گیرد

اگرچه به اجبار تن به انجام کارمورد نظر می دهد اما هیچ رغبتی به انجام کارنداشته

و درشرایط مشابه به انجام آن تن نخواهدداد.

بنابراین با کنترل بیرونی بطور موقت به هدف خود که تحقق خواسته مان توسط دیگران است می رسیم

اما آن رفتار در افراد درونی و نهادینه نشده و آن ها همچنان با بی میلی و عدم رضایت به انجام آن کار خواهند پرداخت.

 

کنترل گری ایا موثراست

کنترل گری یا کنترل بیرونی نه تنها دررفتار افراد تغییری ایجاد نمی کند

بلکه رابطه شخص با فرد کنترل شونده به شدت تحت تاثیرقرارگرفته و تخریب می شود.

بنابراین والدینی که از سیستم کنترل بیرونی برای تربیت فرزند خود

و منضبط کردن او و یا آموختن راه و رسم زندگی و .. استفاده می کنند

روابط خوبی با فرزندان نخواهندداشت و اعتماد و ارتباط صمیمانه آن هارااز دست خواهند داد.

و همواره متعجب هستند از اینکه چرا نصیحتهای ما و مراقبت  های ما و نظارت و حساسیت مابر کارهای آن ها تاثیری براعمالشان ندارد

و آن ها راروز به روز خودرای تر و غیر منعطف تر می کند.

آموزش مسئولیت پذیری

بنابراین آموزش مسئولیت پذیری به فرزندانمان ممکن نیست

مگراینکه  رابطه ای که با آن ها می سازیم رابطه دوستانه و صمیمانه و سرشار از اعتماد و اطمینان باشدتااز این طریق راه نفوذ بر آن ها باز و هموار شود.

والدین باید دررفتار با فرزندان خود همواره بااحساس مسئولیت رفتارکنند

تا بتوانند رابطه عاطفی خودراباآن ها حفظ کنند.

کسانی که اعمالشان نسبت به فرزندشان حاکی از احساس مسئولیت نیست

این رابطه راازدست می دهند و فرزندانی مسئولیت گریز پرورش می دهند.

این فرزندان مجبورند در این دنیا دیگران را محک بزنندتا شاید آن رابطه عاطفی راکه لازمه ارضا شدن نیازهایشان است با آنهابرقرار کنند.

مسئولیت گریزی های رایج

مثال رایج دیگر در این زمینه که همه ما کم و بیش با این مورد مواجه بوده ایم

و یا دیده ایم این است که کودک می خواهد تلویزیون تماشا کند

درحالی که هنوز تکالیفش راانجام نداده

پدر و مادر با وعده و وعید و خواهش و تمنا و یا تهدید وتنبیه که

همه آن ها تلاشهایی بی نتیجه است که کودک را مسئولیت گریز می کند،

گاهی اورا متقاعد می کند امااواز آموختن واقعیت باز می ماند.

درپاسخ به معلم خود که می پرسد چرا تکالیف خودرا انجام نداده ای؟؟

اغلب پدر و مادر خودرا مقصر معرفی می کند ونه خودش را و به این ترتیب از مسئولیت پذیری می گریزد.

این کودک پدر و مادر خودرا مسبب تمام ناکامی های خود می داند

و مدام از آن ها توقع تهیه تمامی خواسته های معقول و نامعقولش را دارد و همه شکست هایش را به تامین نشدن خواسته هایش توسط پدر و مادر مربوط می داند.

این کودک به سنین نوجوانی و جوانی می رسد

و وقتی در زندگی با موقعیت دشواری روبرو می شود

،چون مسئولیت پذیری را نیاموخته است،

توان و آمادگی مقابله با آن را ندارد.

والدینی که حاضرباشندناراحتی،خشم و قهرشدیدفرزند خودرا تحمل کنندولی همچنان محکم اورا در مسیر مسئولیت پذیری نگهدارند،در حقیقت درسی را به اومی دهند که در تمام زندگی به اوکمک خواهدکرد.

مسئولیت پذیری و مسئولیت گریزی و عواقب هردو

والدینی که چنین عمل نمی کنند

درحقیقت سرمشقی برای مسئولیت گریزی آینده او در اختیارش می گذارند.

الگویی که کودک رااز ارضای نیازهایش و به تبع آن احساس ارزشمندی باز می دارد.

نکته مهم دیگری که والدین از آن غافلند این است که شرط مهم یادگیری فرزندان این است که والدین درزندگی خود، مسئولیت پذیرباشند

و نظم و انضباط داشته باشند

اگر والدین خود  ساعتهای طولانی ر ادر پای تلویزیون بگذرانند

و کتاب نخوانند و در رفتار و گفتار و کردار خود مسئولانه نشان ندهند

چندان در تربیت فرزندان مسئولیت پذیر و منضبط موفق نخواهند بود

و این دور باطل کنترل گری و تخریب رابطه،

فرزندانی را وارد جامعه خواهد کرد که نه تنها به نیازها و ارضای نیازهایشان آگاه نیستند

،بی هدف و بی انگیزه وبدون هرگونه نشاط و شوق خواهند زیست

و ما آن کودک مسئولیت گریز را درآینده ای نزدیک پدر ومادری  ناشاد وافسرده و همسری ناراضی از زندگی خواهیم دید.

باامید به اینکه فرزندانی مسئولیت پذیر و به تبع آن خانواده هایی مسئول و شادو مشتاق داشته باشیم تاجامعه ای با سلامت روحی بالا و با نشاط ایجادکنیم.

موفق و مشتاق باشید

آزاده کیانی

دعوت به مسئولیت پذیری با خودارزیابی

دعوت به مسِئولیت پذیری با خود ارزیابی از مباحث مهم واقعیت درمانی و تئوری انتخاب است.

مطابق این تئوری به خودمان و به افراد یادآور می شویم که مسئولیت کارها و انتخابهایمان کاملا بر عهده خودمان است.

اما نکته بسیار مهم اینجاست که چطور با پرسشگری از خود به خود ارزیابی برسیم؟؟

و بتوانیم خودمان را در مراحل مختلف زندگی و در شرایط مختلف ارزیابی کنیم.

با خودارزیابی می توانیم میزان مسئولیت پذیری خودرا بارها و بارها بسنجیم و بارها خودرا مورد پرسشگری و خودارزیابی قرار دهیم

قدم نخست:خواسته هایمان

اینکه بیامویم وباخود این پرسش را مطرح کنیم که:

خواسته واقعی من چیست؟

اززندگی چه چیزی می خواهم؟

میخواهم زندگیم چه تغییری بکند؟

چه احساسی نسبت به شرایط کنونی زندگیم دارم؟

جایی که خودم رابرای ساعتها و روزها وسال ها تصور میکنم کجاست؟؟بطورکلی یک زندگی زیبا و مطلوب برای من چگونه است؟

می خواهم چه کسی باشم؟؟

چگونه فکرکنم و چه باورهایی داشته باشم؟

مسئولیت پذیری و دیگر …

این ها و خیلی بیشتر از این ها سوالاتی است که ما باید از خودبپرسیم تا بتوانیم خواسته های واقعی خود را که همان دنیای مطلوب ماست را بشناسیم.

اینکه بدانیم اززندگی چه میخواهیم و تلاشمان و حرکتمان و نگرشمان در چه سویی ست

بسیار به ما کمک خواهد کرد در انتخاب مسیر مناسب و حفظ تعادل در زندگی.

اینکه مدام خودرا مورد ارزیابی قراردهیم به ما کمک خواهد کرد تا مسئولیت پذیری را در همه رفتارها و اعمالمان جاری کنیم

قدم دوم :رفتارکلی

بررسی رفتارهای ماست

اینکه برای رسیدن به خواسته های خود چه رفتاری داریم؟

چه فکر ،عمل،احساس و فیزیولوژی داریم؟

برای رسیدن به خواسته هایمان چه کردیم و چگونه فکر و احساس کردیم؟

خیلی مهم است که نسبت به رفتارهای خود بررسی دقیقی داشته باشیم و

همیشه از خود بپرسیم آیا این رفتار مرا به هدفم و خواسته ام می رساند؟؟

اگر بتوانیم در افکار و عملکرد خود موفق باشیم مسلما احساس خوبی خواهیم داشت و با داشتن احساس خوب بدنمان هم در وضعیت خوبی خواهد بود.

قدم سوم:خودارزیابی

در این مرحله از خود می پرسیم آیا رفتاری که تابحال داشتم در مسیر رسیدن به اهدافم موثربود؟؟

این چیزی ست که می خواهم و این کاری ست که باید انجام دهم؟؟

قدم آخر :برنامه ریزی

در این مرحله از خود می پرسیم که چه کارهای دیگری می توانم در راستای رسیدن به خواسته ام انجام دهم که مرا به خواسته ام نزدیکتر کند ؟؟

چه برنامه ریزی هایی برای رسیدن به خواسته ام باید انجام دهم؟؟

برنامه ریزی که انجام می دهم تاثیری در زندگی ام خواهدداشت یا نه؟؟

و دهها پرسش مشابه دیگر که می توانیم در این فرآیند از خود بپرسیم و به بینش روشنی در مورد خواسته ها و اعمال و افکارمان پیدا کنیم.

گام های آخر در مسیر مسئولیت پذیری

با داشتن این نگرش و بینش و این پرسشگری صحیح و اصولی همیشه و همه گاه ما پرسشگر ماهری خواهیم شد نسبت به خودمان و همواره خود را مورد ارزیابی و سنجش قرار می دهیم .

خود ارزیابی و سنجش خود مارا به پذیرفتن مسئولیت کارهای خود دعوت می کند .

وقتی خودمان خودمان را بسنجیم و تحلیل کنیم و متعهد به انجام برنامه ها و کارهایمان شویم ،مسئولیت وعواقب خوشایند و ناخوشایند اعمالمان را برعهده می گیریم.

 

مشتاق و موفق باشید